Trong dịp Tết Nguyên Đán cổ truyền của dân tộc ta, nếu hoa đào là đặc trưng của mùa xuân phương Bắc thì hoa mai lại là đặc trưng của mùa xuân phương Nam.
Trong khu vườn hay trước sân mỗi nhà,thường ko thể thiếu bóng dáng của cây mai.Cây hoa mai có nguồn gốc là một loại cây dại mọc trong rừng.Cây cao trên hai mét,thân gỗ,chia thành nhiều nhánh,lá nhỏ cỡ hai ngón tay,màu xanh lục.Tán tròn xoè rộng.
Cây hoa mai có nhiều loại ,phổ biến nhất là mai vàng,sau đó là mai tứ quý,rồi đến mai trắng và mai chiếu thuỷ.
Cây mai vàng dễ sống,ưa đất gò pha cát hoặc đất bãi ven sông.Có thể trồng đại trà thành vườn ruộng hàng vài mẫu mà cũng có thể trồng dăm cây trong vườn,hoặc trong chậu sứ.Đất trồng mai có độ ẩm vừa phải và ko úng nước.Phân bón cho mai thường là phân bò khô trộn với tro bếp,khô dầu và một ít u-rê,ka-li....
Vào khoảng rằm tháng Chạp(tức 15 tháng 12 Âm lịch) thì người trồng phải tuốt lá cho cây mai.Sau đó giảm tưới nước và bón thúc cho cây nảy nụ.Chỉ sau một tuần là từ các cành, nụ trổ ra chi chít,kết thành từng chùm có cuống rất dài.Bên cạnh mỗi chùm là một túm lá non màu tím nhạt.Trước tết vài ngày,hoa mai lác đác nở.Sáng mồng một tết,cả cây mai bừng lên một sắc vàng tươi,trông đẹp vô cùng!
Mai tứ quý nở quanh năm.Cánh hoa vàng thẫm nở giữa năm đài hoa tựa như năm cánh sen nhỏ xíu màu đỏ sậm.Khi cánh hoa đã rụng hết, nhuỵ hoa khô đi thì giữa mỗi bông xuất hiện mấy hạt nhỏ xinh xinh như những hạt cườm,lúc non màu xanh,lúc già chuyển thành màu tím đen lóng lánh.
Đứng ngắm vườn mai,ta thầm cảm phục sự mầu nhiệm và hào phóng của Tạo hoá : đã có mai vàng rực rỡ góp sắc, góp hương với muôn hoa ngàt tết,lại có mai tứ quý cần mẫn,thịnh vượng quanh năm.
Mai trắng còn có tên gọi la Bạch Mai.Lúc hoa mới nở có màu hồng phớt, sau chuyển sang trắng, mùi thơm nhè nhàng, phảng phất.Mai trắng hơi hiếm bởi khó trồng và được coi là laòi hoa quý.Mai chiếu thuỷ cây thấp ,lá nhỏ lăn tăn,hoa li ti mọc thành chùm màu trắng và thơm ngát,thường đc trồng vào chậu hoặc trồng vào hòn non bộ làm cảnh trước sân nhà.
Xuân về trên đất phương Nam với màu nắng vàng rực rỡ hoà quyện với ko khí tưng bừng náo nức của ngày tết cổ truyền dân tộc.Nhà ai cũng muốn có một cây mai,hoặc một bình hoa mai tươi nở đúng sáng mồng một đầu năm để lấy may.Trong ba ngày tết,hoai mai chưa khoe sắc vàn rực rỡ thì gia chủ khó mà cảm thấy niềm vui trọn vẹn.
Cây mai được xếp vào hàng "tứ quý" trong bộ tranh "tứ bình" đại diện cho bốn mùa trong năm: mai, lan, cú, trúc và hoa mai là biểu tượng của mùa xuân.Về mặt ý nghĩa, cây hoa mai tượng trưng cho phẩm giá thanh cao, tốt đẹp của con người.
Trong những năm gần đây, nhân dân miền bắc đón xuân bằng cả sắc hồng thắm cua hoa đào và sắc vàng rực rỡ của hoa mai.Hoa mai, hoa đào hiện diện bên nhau, tô điểm thêm cho mùa xuân tràn đầy sức sống của non nước Việt Nam yêu dấu.